کتابخوان شدن کودکان یک دغدغه مهم تربیتی در میان خانواده‌هاست. به‌گونه‌ای که یکی از پررونق‌ترین بازارهای کتاب، حوزه کتاب کودک و نوجوان است و والدین حتی اگر اهل خرید کتاب برای خودشان نباشند، از خرید کتاب برای کودک کمتر مضایقه می‌کنند. با این حال شاید برای عمده خانواده‌ها به درستی مشخص نباشد که چرا کتابخوان شدن فرزند، مطلوب است. به عبارت دیگر ممکن است هر خانواده‌ای دلیلی متفاوت را برای این موضوع بیان کند. دلایلی که حتی شاید مضر به حال شخصیت کودک باشد. مثلا علاقه به اینکه کودک با محفوظات و معلومات مطالعاتی‌اش در مهمانی‌ها و جمع‌های خانوادگی شیرین‌زبانی کند، یک هدف نامطلوب از تشویق به کتابخوانی است. خانه بهاری در گفت‌وگویی که با خانم دکتر زهرا محسنی‌فرد، پژوهشگر حوزه کتاب کودک و نوجوان داشته، از علت اصلی مطلوبیت کتابخوان شدن کودکان پرسیده است.
دکتر زهرا محسنی‌فرد با بیان اینکه مطالعه و مانوس‌بودن با کتاب را می‌توان از جهات مختلفی بررسی کرد، بیان کرد که برای وی، جنبه جامعه‌شناسانه این موضوع، مهم‌تر است. وی گفت: کتابخوان‌بودن کودکان برای من از این جهت مطلوب است که برای یک جامعه خوب، مطلوب این است که شهروندانی اهل تامل و تفکر داشته باشد. بنابراین کتاب خود یک هدف است نه یک ابزار که با آن حافظه تقویت شود یا دایره لغات بیشتر شود و یا حتی یک سری اطلاعات و ارزش‌ها منتقل شود. کتاب یعنی پناه بردن به کلمه که می‌تواند بستر کنش‌گری فعال در جامعه را به نحو خردمندانه‌ای فراهم کند.
دکتر محسنی‌فرد با بیان اینکه از بین عوامل مشوق برای افزایش گرایش به کتاب، دو عامل از دیگر عوامل، مهم‌ترند گفت: اولین و مهم‌ترین عامل در کتابخوان کردن کودک، خود خانواده است. اگر کودک والدینش را در حال مطالعه مستمر کتاب ببیند، گرایش پایداری به کتاب پیدا می‌کند. دومین عامل، انتخاب کتاب خوب است تا تاثیر درست و دلپذیری از کتاب در ذهن کودک نقش ببندد. انتخاب کتاب خوب، یعنی تناسب با گروه سنی وجود داشته باشد، محتوای سالمی داشته باشد و… با این حال نقش عامل اول بسیار پررنگ‌تر است. یعنی اگر عامل اول وجود نداشته باشد، احتمال اینکه کتابخوانی تبدیل به یکی از تکه‌های پازل سبک زندگی شخص شود، بسیار کم است.
زهرا محسنی‌فرد درباره شیوه تشویق والدین به کتابخوانی، با تاکید بر اینکه نمی‌توان کتابخوانی را همچون یک هنجار و قانون خانوادگی، دنبال کرد، بیان نمود: اگر کتابخوانی یک امر بیرونی و فرمایشی باشد و آن را مثل تکلیف و مشق مدرسه ببینند، هیچ تاثیری در کتابخوان شدن کودک نخواهد داشت.
وی همچنین درباره معیارهای انتخاب کتاب خود، به عنوان عامل دوم در تثبیت گرایش به کتاب در کودکان، اظهار داشت: کتابی خوب است که از لحاظ فرم و محتوا، کاملا امن باشد. از جنبه فرمی، باید از لحاظ تصویر‌گری، از لحاظ حتی جنس کاغذ کتاب، از لحاظ تناسب تصویر و متن، از لحاظ نگارشی و ویرایشی و همچنین خلاقیت در کتاب‌سازی و مدیریت هنری و گرافیکی باید حد قابل قبولی داشته باشد. همچنین از جنبه محتوایی، تناسب با گروه سنی، نداشتن محتوای خطرناک و مضر، داشتن خلاقیت در پردازش داستان. این آخری یعنی اینکه در کتاب خوب، باید حتما با یک اثر هنری روبه‌رو باشیم. یعنی این مهم است که کتاب نه فقط از حیث اطلاعات مفید، بلکه از حیث زیبایی‌اش روی روح خواننده اثر بگذارد.
از همین پرونده بخوانید:
گزارش تحلیلی: کتابخوانی دسته جمعی، یک تفریح خانوادگی
یادداشت: فرزندان را چطور کتابخوان کنیم؟
لینک کوتاه این خبر: /?p=13963
