«هنوز پسرم یکساله نشده اما صبح به صبح برایش شعر و کارتون‌های انگلیسی می‌گذارم تا زبان انگلیسی‌اش از همین حالا راه بیفته و وقتی بزرگ می‌شود کامل مسلط باشه.»
«دخترم دو سال و نیمه است. خودم که به زبان انگلیسی مسلط هستم و همسرم هم به روسی. پدرش با او روسی حرف می‌زند و من انگلیسی. اینطوری وقتی دخترم بزرگ بشود به سه زبان مسلط است.»
این گفته دو مادری است که دوست دارند بچه‌هایشان از سن کم زبان دوم یاد بگیرد وقتی هنوز حتی به زبان مادری و فارسی هم مسلط نیستند. آنها دنبال میانبری برای فرزندشان هستند تا او را زودتر چند زبانه کنند تا در جمع‌ها بچه‌شان به زبان خارجی صحبت کند و آنها هم افتخار کنند.
اما به گفته محمدمهدی سیدناصری، مدرس دانشگاه؛ تسلط بر زبان اول یا همان زبان مادری شرط شروع زبان دوم است!
زبان مادری هویت است
تب آموزش زبان دوم برای کودکان به قدری بین خانواده‌ها رایج شده است که قبل از اینکه فرزندشان زبان اصلی و مادر را کامل یاد بگیرد او را بین شعرها، لالایی‌ها، انیمیشن‌های انگلیسی غرق می‌کنند که بچه حرف زدن عادی خودش را هم به درستی یاد نمی‌گیرد.
اما زبان مادری، هویت و فرهنگ ماست و یکی از دورنی‌ترین ابزار شناختی هر فرد است. به گفته فرزانه فخریان مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد در امورکودک و نوجوان؛ زبان مادری، همان زبانی است که ما در واگویه‌ها و حدیث نفس خودمان از آن استفاده می‌کنیم و اولین و مهم‌ترین و گسترده‌ترین دریچه شناخت و فهم هر انسانی نسبت به جهان اطرافش است.
فخریان می‌گوید: «وقتی کودک را مجبور می‌کنند زبان دوم یاد بگیرد بدون اینکه مسلط به زبان فارسی شود، به‌خاطر کامل نبودن شناختش، هم به یادگیری زبان مادری‌اش آسیب وارد می‌شود و هم به یادگیری زبان دومش.»
بهترین سن یادگیری زبان
از نظر کارشناسان سن یادگیری زبان دوم متفاوت است و بستگی به فرزند دارد. اما بهترین سن 10 سالگی به بعد است. زیرا کودک تا این سن به زبان مادری خودش مسلط شده است و تا حدی قدرت شناختی او رشد کرده است.
بر همین اساس مطالعه‌ای در دانشگاه هاروارد روی 17000 کودک انگلیسی که در مدارس فرانسه زبان درس می‌خواندند، انجام شد که نشان داد کودکانی که از سن یازده سالگی شروع به یادگیری زبان دوم کرده‌اند، در آزمون‌های مهارت زبان دوم در مقایسه با آن‌هایی که از حدود هشت سالگی شروع کرده‌اند، عملکرد بهتری داشتند.
زبان مادری فقط برای برقراری ارتباط نیست
اما نکته مهم و حائز اهمیت که باید در هرسنی به آن توجه کرد این است که ما زبان را یاد می‌گیریم برای برقرای ارتباط. اما بحث زبان مادری و فارسی فراتر از این است. به گفته سید ناصری زبان مادری، حامل ارزش‌ها، باورها، سنت‌ها، ادبیات، هنر و علوم هر ملت است. ما به واسطه این زبان بین نسل‌های گذشته، حال و آینده ارتباط برقرار کنیم.کودکی که زبان مادری‌اش را خوب بلد باشد می‌تواند از تجربیات و دانش نسل‌های قبل بهره ببرد و آن دانش را به نسل بعد منتقل کند.
پس باید از زبان مادری یا همان زبان فارسی‌مان به‌عنوان یک منبع قدرت و ثروت محافظت کنیم، نه اینکه به چشم مانعی برای یادگیری زبان‌های دیگر به آن نگاه کنیم. علاوه بر این یادگیری زبان مادری، حق بنیادین هر انسان و کودکی است پس با آموزش بی‌موقع زبان دوم، فرزندتان را از این حق محروم نکنید.
