آیین‌های محرم در سرزمین فارس

به گزارش خبرنگار خانه بهاری، نمایش آیینی تعزیه‌خوانی در تاریخ ایران اهمیت بسیاری دارد؛و از آنجایی که امروزه این نمایش آئینی برای مسلمانان به یک فرهنگ تبدیل شده که با برگزاری این نمایش آئینی سعی می شود وقایع پس از عاشورا و چگونگی به اسارت بردن اهل بیت امام (ع) به شام و همچنین خطبه خواندن حضرت زینب (س) در برابر یزید یادآوری شود.

عزاداری درماه محرم در استان فارس با تنوع قومیت‌ها و آداب و رسوم‌ یکی از جاذبه‌های معنوی آن به‌شمار می‌رود. سینه‌زنی قطاری در شیراز،چک‌چکوی استهبان،عمه کبار وخیمه برافراشتن زرقان؛ آئینی ۴۰۰ ساله از جمله آیین‌های سنتی عزاداری استان فارس است که هر کدام از قدمت خاص معنوی وفرهنگی برخورداراست وحتی برخی از این آیین‌ها علاوه بر اینکه سابقه تاریخی دارد به ثبت میراث ملی ایران هم درآمده تا مبادا در گذر زمان به فراموشی سپرده شود.

شیراز خاستگاه تعزیه

تعزیه خوانی هنری که در تمام نقاط ایران معرفی شده و مورد استقبال سازمان جهانی میراث فرهنگی نیز قرار گرفته و ثبت جهانی شد؛ هنرتعزیه در نقاط مختلف استان اجرا و در برخی نقاط به ثبت رسیده از جمله می‌توان به تعزیه‌خوانی شیراز، لامرد، صحرارود فسا، مرودشت اشاره کرد  که  پرجمعیت ترین آن که تعزیه صحرارود که  حتی در کشور نامی شده است.

سینه‌زنی قطاری 

سینه‌زنی قطاری ویژه شیرازی‌ها است این سینه‌زنی به شکل حلزونی اجرا که نحوه اجرای آن دو گام برمی‌دارند و بر سینه می‌زنند و می‌گویند حَسیِن که همان حسین است پس از آن در نیمه سینه‌زنی نفرات اول به نفرات آخر می‌رسند سینه‌زنی تمام می‌شود.

خیمه برافراشتن زرقان

خیمه برافراشتن زرقان  نوعی اعلام عمومی شروع عزاداری امام حسین (ع) که آئینی که با نوای”یا حسین”، “یا اباالفضل” سر می‌دهند که قدمت آن به دوران صفویه می‌رسد. این مراسم در سال ۱۳۹۱در فهرست آثار معنوی کشور ثبت شده است.

تعزیه سنگ چک‌ چکوی استهبان

دسته‌های این نوع عزاداری  با دردست داشتن چوب‌ یا سنگ‌های کوچک وبر تن کردن لباس‌های سیاه و شال‌های سبز در یک دایره حلقه می زنند وبا نوایی طنین انداز “این دل تنگم عقده‌ها دارد / گوییا میل کربلا دارد/ ای یزید، این سر بر تو مهمان است/ کز لبش جاری صوت قران است مرثیه خوانی می کنند.

آئین چک‌چکوی استهبان با قدمتی ۲۰۰ ساله در یونسکو ثبت شده که “چکاچک” و صدای برخورد شمشیرهاست و به عصر عاشورا و به خاک و خون کشیده شدن اجساد شهدای کربلا در زیر سم اسبان اشقیا اشاره دارد.

که در این باره باورهای مختلفی که تداعی کننده واقعه کربلااست وجود دارد.

چارچوگردانی 

چارچو گردانی در باور مردم استهبان نشانه‌ای از یک کجاوه  که پیکر امام حسین(ع) را به عرش می‌برد نیز  یکی دیگر از آئین های معنوی شهرستان استهبان است که در این مراسم دسته‌های مختلف عزادار چارچو مستطیل شکل که جنس شیشه دارد به حسینه  حمل وعزاداری را آغاز می کنند.

پرچم سرخ حسینی در داراب 

یک روز مانده به محرم در قلعه فورگ داراب با صدای طبل بزرگ مراسمی معنوی آغاز محرم را اعلام ومداحان این شهر از پشت بام حسینه چاووشی می‌خواندند و اهالی روستا را برای عزاداری امام حسین(ع)  آماده وزنان پرچم “سرخ حسینی” را حمل  و گلبرگ‌های گل محمدی به هوا پخش می کنند وبه مرثیه‌سرایی می‌پردازند.

 حمل گهواره حضرت علی اصغر(ع)

وهمچنین نوجوان گهواره حضرت علی اصغر(ع) بر دوش حمل می‌کنند و  در این میان زنی در نقش رباب گرداگرد گهواره با بغض در فراق فرزند شیون می‌کند.

عمه کبار اهالی خرمبید 

هرساله شب عاشورا مراسم “عمه کبار” در شهرستان خرمبید اجرا می شود که این آئین از مراسم های معنوی ثبت شده استان فارس است.

عمه کباربه کسانی که این آئین را اجرا می‌کنند، عمه کبار خوان می‌گویند؛اهالی منطقه خرمی با  رعایت ترتیب سنی در یک دست علم‌ وبا دست دیگر با گرفتن کمر یکدیگر حلقه می‌زنند با عزاداری در مقابل علم بزرگ تعظیم می‌کنند و در واقع این تعظیم نماد احترام دیگر اهل بیت به حضرت عباس است که علمدار بزرگ کربلاست.

وبه گفته کارشناسان فرهنگی فلسفه این آئین معنوی حرکت نمادین است که با شهادت حضرت عباس(ع) عمود خیمه قیام امام حسین(ع) به زمین می‌افتد و امام تنها می‌شود.

برگزاری مراسم تعزیه، روضه‌های خانگی و همچنین عزاداری در حرم امام زادگان واجب التعظیم وحسینیه ها رسومی بر جای مانده از بزرگان است که به ارث گذاشته شده و مردم استان فارس نیز

هر ساله در دهه اول محرم نسبت به برگزاری مراسم های عزاداری آئین های مختلفی را برگزار می کنند.

انتهای خبر//