بلاگری به نام کودک
شاید در ابتدای امر به نظر نیاید که یک صفحه اینستاگرامی که فعالیت‌هایش بر مدار یک کودک می‌چرخد چه عواقبی می‌تواند داشته باشد، کودکی که از همان سال‌های اول زندگی خود با فعالیت در پیج اینستاگرام نوعی حس برتری نسبت به همسالان خود تجربه می‌کند، در زمان بزرگسالی‌اش هم باز حس خودبرتربینی دارد و در ایجاد ارتباط با همسر، فرزندان و همکاران خود دچار مشکل خواهد شد.
کودکی که ناخواسته بلاگر شده، به نوعی قربانی اقدامات نمایشی پدر و مادرش شده است؛ حریم خصوصی در ذهن او دیگر بدان شکلی که باید معنا ندارد و تصور اینکه روزمره‌اش را با سایرین به اشتراک بگذارد برایش بلامانع می‌شود.
شاید والدینی که تصاویر و فیلم‌های کودکشان را در یک صفحه باز اینستاگرامی به اشتراک می‌گذارند، نمی‌دانند که چه تاثیر سویی بر شکل‌گیری هویت کودک خود گذاشته‌اند؛ این مسیر قطعا باعث می‌شود دسترسی کودک به تلفن همراه و پیج‌های اینترنتی زودتر از زمان لازم مهیا شود؛ حالا یک کودک مثلا 5ساله به بهانه اینکه صفحه خودش را ببیند، وارد یک فضای مجازی نامحدود شده است؛ او با واژگان و تصاویر و فیلم‌هایی مواجه می‌شود که برایش تازگی دارد و الفاظ نادرست و نامناسب را سریعا می‌آموزد و خواهان به‌کارگیری آنها در زندگی خودش می‌شود. برایش همه چیز جالب است چون ناآگاه است و کنجکاو.
برخی از کارشناسان حوزه کودک، بلاگربودن کودکان را با کودکان کار مقایسه کرده‌اند؛ چراکه این کار هم بهره‌کشی از کودکی است که نادانسته وارد این عرصه شده و مورد سوءاستفاده قرار گرفته است.
در خصوص اینکه فضای مجازی چه تاثیرات مخربی می‌تواند بر تربیت کودکان ما داشته باشد با دکتر فاطمه سلیم حقیقی به گفت‌وگو نشسته‌ایم:
کودک بلاگران یا کودکان کار در فضای مجازی
دکترای روانشانسی کودک با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر شاهد رشد بی‌رویه پدیده کودک بلاگری هستیم، می‌گوید: این کودکان به واقع کودکان کار در فضای مجازی محسوب می‌شوند.
دکتر فاطمه سلیم حقیقی ادامه می‌دهد: تعداد زیادی از این کودکان معصوم بدون اینکه بخواهند و بدانند فعالیت خود در فضای مجازی را از زمان جنینی شروع کرده‌اند و والدینشان با انتشار فیلم‌های بارداری، تست بارداری و عکس‌های سونوگرافی و جشن‌های تعیین جنسیت، برای کسب درآمد و جذب مخاطب، آنها را وارد این عرصه کرده و خصوصی‌ترین لحظات این کودکان را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند.
وی اضافه می‌کند: پشت پرده این فیلم‌های سرگرم‌کننده و شیرین‌زبانی های کودکان در فضای مجازی، ساعت‌ها تمرین برای بیان این جملات خنده‌دار و سرگرم‌کننده است که به واقع زمان بازی و نشاط کودکانه را از آنان می‌گیرد.
این دکتر روانشانس همچنین با تاکید بر اینکه تمامی این اقدامات باعث می‌شود تا فشار و اضطراب زیادی به کودک تحمیل شود، بیان می‌کند: اما آیا والدین این کودکان از خطرات کودک بلاگری برای فرزندان خود آگاهی دارند؟ یکی از اصلی‌ترین آسیب‌هایی که این اقدام در پی دارد، به‌مخاطره‌افتادن امنیت این کودکان است؛ چراکه زمانی که تمامی اطلاعات شخصی شامل محل زندگی و تحصیل و … در اختیار مخاطبان بیشماری قرار می‌گیرد، می‌تواند زمینه‌ساز سودجویی افراد سوءاستفاده‌گر از این کودکان شود.
سلیم حقیقی ادامه می‌دهد: در پی واردکردن کودک به فضای مجازی به‌عنوان تولیدکننده محتوا، حریم شخصی این کودکان نقض می‌شود؛ چراکه خصوصی‌ترین لحظه های زندگی خصوصی آنان در فضای مجازی نشر پیدا می‌کند. کودکان دارای تفکر منطقی نیستند و زمانی که بزرگ شوند به استفاده‌ای که از دوران کودکی و حریم شخصی آنها شده واکنش نشان خواهند داد چون حالا بزرگ شده‌اند و تفکر منطقی دارند.
وی با اشاره به مورد تاکید قرار گرفتن بی‌رویه ظاهر کودکان در فضای مجازی از سوی والدین هم می‌گوید: الزام کودک برای پوشیدن لباس‌های مجلل و پرزرق‌و‌برق، گرفتن عکس‌های مختلف برای جذب مخاطب در فضاهای لوکس و … به عزت نفس کودک آسیب وارد می‌کند؛ چراکه آنها احساس ارزشمندبودن خود را با تایید گرفتن از دیگران می‌سنجند و کاهش مخاطب و ریزش لایک‌ها ممکن است آنها را دچار استرس و اضطراب و افسردگی کند.
دکتر سلیم حقیقی می‌افزاید: تشویق بیش از حد به مصرف‌گرایی از آسیب‌های جدی کودک بلاگری است؛ این کودکان در معرض بلوغ زودرس، سوءاستفاده جنسی و اعتیاد به اینترنت هم قرار می‌گیرند.
لزوم افزایش سطح آگاهی جامعه
وی تاکید کرد: برای بالا بردن سطح آگاهی جامعه در این خصوص باید والدین را از عواقب و خطرات ناشی از ورود کودکان به عرصه فضای مجازی و بلاگری آگاه سازیم؛ چراکه اکثر والدین بدون آگاهی از این عواقب به تولید محتوا از کودک خود در فضای مجازی اقدام کرده‌اند.
این دکتر روانشناس کودک می افزاید: اگر والدین از آسیب‌ها و مخاطرات این اقدامات آگاهی داشته باشند، بی‌شک به چنین اقداماتی روی نمی‌آورند، در نهایت این آگاه‌سازی والدین به آگاه سازی جامعه می انجامد.
به گفته وی برای آگاه سازی جامعه از حقوق کودکان باید سازمان‌هایی از جمله آموزش و پرورش در تمامی سطوح آموزشی و حتی مهدهای کودک به اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی در این زمینه اقدام کنند و به کودکان و نوجوانان درباره حریم خصوصی و حقوق خود اطلاعات لازم را ارائه دهند.
سلیم حقیقی تصریح می‌کند: در برنامه‌های آموزش خانواده هم باید این آگاهی‌بخشی در سطح جامعه مورد توجه ویژه قرار بگیرد، بهزیستی، رسانه‌های جمعی، صداوسیما و … هم در این خصوص می‌توانند وارد عمل شوند و همسو و هماهنگ در این راستا عمل کنند.
لزوم وضع قوانین برای حضور کودکان در فضای مجازی
وی می افراید: در خصوص حضور بچه‌ها در فضای مجازی باید قوانینی وضع شود و از این بچه‌ها حمایت شود؛ حتی برای خانواده ها در زمینه استفاده ابزاری از کودکان ممنوعیت‌هایی وضع شود؛ چراکه کسب درآمد از طریق کودک بلاگری نمونه ای از کودک‌آزاری است.
دکتر سلیم حقیقی در پایان به این موضوع اشاره کرد که تمامی والدین باید بدانند که باارزش‌ترین دارایی آنها فرزندانشان هستند و امانت‌های الهی محسوب می‌شوند که باید آنها را در محیطی امن و شاد پرورش داد و نیازهای جسمی و روانی آنها را برای ورود به زندگی اجتماعی در آینده آماده کرد تا به رشد و شکوفایی لازم برسند.
